“დამპირდი, რომ არ მოკვდები” და “ჰოლივუდში” დაღეჭილი სხვა ფრაზები

"ეს ის არ იყო, რაც მას ეგონა"

“დამპირდი, რომ მოკვდები!” – რომეოს უკანასკნელი (და ამავე დროს) ანტიჰოლივუდური სიტყვები მძინარე ჯულიეტასადმი

“–რას კითხულობთ, უფლისწულო?
  –სიტყვებს, სიტყვებს, სიტყვებს…” – ლექსიკურად დაუკმაყოფილებელი ჰამლეტი

მართალია, შექსპირის შემდეგ ბევრმა ტემზამ ჩაიარა, მაგრამ კომუნიკაციის ყველაზე გავრცელებულ ფორმად დღემდე კვლავაც სიტყვები რჩება. უფრო მეტიც, “ასოთა ამ მოწესრიგებული დაჯგუფებებით” (ფეხაკრეფით ვუვლით გვერდს ტავტოლოგიას) ისევე მარტივად შეგვიძლია შევქმნათ ფრაზები, როგორც  თავად ეს ფრაზები ქმნიან ისტორიას.  თუმცა, ვინაიდან სამყარო ისე უკუღმართადაა მოწყობილი, რომ ზოგჯერ ნახევარი სამეფოს ერთ ცხენში გაცვლას გაიძულებს,  ავტორის როლს პერიოდულად თავად ისტორიაც ითავსებს ხოლმე. ანუ, ეპოქა ხდება მშობელი ისეთი ცნობილი ფრაზებისა, როგორიც მაგალითად დეზდემონას ძილისწინა რელიგიური რიტუალების ეჭვქვეშ დაყენების საკითხია.

შექსპირი იქით იყოს და… ამ მცირე დრამატურგიული შესავლის შემდეგ, უკვე დროა ერთი – ამჯერად “ჰოლივუდური” - ეპოქის მიერ შექმნილ პოპულარულ ფრაზებზეც გადავინაცვლოთ:

1. “Hallo, anybody home?” - ჭიშკარმონგრეულ, გავერანებულ და გაძვალკარკასებულ სახლში ხელისცეცებით შესული  პერსონაჟების საყვარელი (და როგორც წესი, რიტორიკული) შეკითხვა. ასეთ შემთხვევაში თვალშისაცემი ხდება უდრეკი სიჯიუტე შარისა თუ შურის მაძიებელი გმირისა, რომელიც სამარისებურ სიჩუმეში უკმეხად შარი–შურობს და საიდანღაც გამომხტარი დუჟმდინარი ჰიბრიდისგან გულ(ან, თავ)გახეთქილი სიცოცხლეს უგვირგვინოდ (ორივენაირი გაგებით) და უსახელოდ ასრულებს;

"anybody home?!"

2. “გთხოვ, არ მოკვდე/დამპირდი, რომ არ მოკვდები” – სასიკვდილოდ განწირული გმირის სხეულთან მოქვითინე მიჯნურის ფრაზა, როდესაც ამ პერსონაჟს ერთი მცირე “გპირდები”-ს სათქმელად პირიდან რამდენიმე ლიტრი სისხლის გადმოღვრა უწევს. (ლირიკული წიაღსვლა: ასეთ დროს, გულწრფელ გაკვირვებას იწვევს ის ფაქტი, რომ ადამიანი სიკვდილისაგან თავის დასახსნელად, მაინცდამაინც სხვათა ხვეწნა-მუდარას საჭიროებს);

3. “თქვენ წადით! ამათ მე შევაჩერებ!” – ფილმის მეორეხარისხოვანი გმირის არაფრისმომცემი გულადობა, როდესაც ის იმდენად მრავალრიცხოვანი არმიის წინაშე გადაწყვეტს მარტო დარჩენას, რომ 300 სპარტელის გმირობა მსოფლიოსათვის უკვე კანონზომიერების ფარგლებში გადადის. (ფაქტის გამართლება: სხვაგვარად ამ პერსონაჟის სიკვდილზე გული არც არავის დასწყდებოდა);

4. “ეს ის არ არის, რაც შენ გგონია” –  სერიალებამდე დასული და ერთი წლის ჩინური კედივით გაცვეთილი ფრაზა, როდესაც “საკვების გადამუშავებული ვარიანტის” მეტაფორულად “დამაგემოვნებელი” გმირი ამ ფიასკოს გამოსწორებას უმოწყალო თვითდამცირების მიუხედავად, მაინც ამაოდ ცდილობს. 

კაპიტანი – "ორი ამბავი მაქვს: კარგი და ცუდი"

5. “ორი ახალი ამბავი მაქვს: კარგი და ცუდი. რომლით დავიწყო?” – ფრაზა, რომელიც ადამიანებისათვის ცუდი ამბის შესაპარებლადაა გამოგონილი, ვინაიდან ასეთ დროს, კარგი ინფორმაცია ყოველთვის თითიდანაა გამოწოვილი და მხოლოდ ცუდის ოდნავ შემსუბუქებას უწყობს ხელს.

(ილუსტრირებისათვის:
ღმერთი: ცუდი ის არის, რომ თქვენ სამოთხის დატოვება მოგიწევთ!
ადამი: და კარგი რაღაა?
ღმერთი: შეგიძლიათ, ეგ ლეღვის ფოთლებიც თან გაიყოლოთ…)

6. “ყველა კაცი ერთნაირია” – თავის დასამშვიდებლად შექმნილი და კოსმოსის მასშტაბით გავრცელებული სტერეოტიპი, რომლის განმტკიცებასაც ტირილით დაოსებული გოგოს დაქალები მის მხარსა თუ თავზე ხელის პერმანენტული თათუნის პარალელურად, მედგრად და შეუპოვრად  ცდილობენ.  

7. “გთხოვ, არ აიღო” – ეს ის შემთხვევაა, როდესაც შეყვარებული წყვილი კოცნას (ან, მერე, ღმერთმა იცის კიდევ რას) აპირებს და თვალებდაცქვეტილი მაყურებლის ესთეტიკურ სიამოვნებას მოულოდნელი სატელეფონო ზარი ჩანასახშივე ვანდალურად კლავს. ერთ–ერთი მიჯნურთაგანი, რა თქმა უნდა, გაიფართხალებს და ცდილობს პარტნიორი ზემოთ ნახსენები ფრაზით შეაჩეროს. თუმცა, ეს უკანასკნელი პასუხისმგებლობის გრძნობით იმდენადაა გაჟღენთილი, რომ მყისვე ყურმილს ეძგერება და ისეთ ამბავს გაიგებს, რომელიც სიუჟეტის განვითარებისათვის საკვანძო აღმოჩნდება.

8. “ჯეკ, დედაშენი ვარ. როცა მოიცლი, დამირეკე” – სახლში დაბრუნებული მთავარი პერსონაჟის ავტომოპასუხეზე დატოვებული პირველი შეტყობინება, რომელზეც, ან, შვილის უყურადღებობით შეშფოთებული დედის ნომერი ფიქსირდება, ან, ყოფილი და უკვე კარგად დავიწყებული გოგოსი, რომელთანაც მან ოდესღაც სასტუმროში ერთი (არა)ჩვეულებრივი ღამე გაატარა. მნიშვნელოვანი ზარი კი, რომელიც ფილმის მიმართულებას ცვლის, მხოლოდ მესამე, ან, მეოთხეა.

"ნაადრევი სიხარული"

9. “თქვენ გაქვთ დუმილის უფლება, თქვენს მიერ ნათქვამი ყოველი სიტყვა, სასამართლოზე შეიძლება თქვენს წინააღმდეგ იქნას გამოყენებული” – ამერიკელი პოლიციელების კეთილისინდისიერების აპოთეოზი, რაც გამოიხატება იმაში, რომ  ბრალდებულისათვის საკუთარი უფლებების გაცნობას სამართალდამცავები ჯერ კიდევ მის “დაბორკილებამდე” იწყებენ.

10. “არაფერი პირადული, მხოლოდ ბიზნესი” – ფრაზა, რომელშიც პერსონაჟი წუთისოფლის ბორბლის წაღმა ტრიალის გამო ჩივის და ცდილობს, მსხვერპლისადმი მიყენებული ზიანი ამ ცხოვრების უკუღმართობის ილუსტრირებით შეძლებისდაგვარად მაინც დააბალანსოს. 

11. “ალო პოლიციაა?! მიშველეთ, ჩემს სახლში მკვლელია!” – სიტყვები დაფეთებული ქალისა, რომელიც იქამდე აღწერს მის სახლში მყოფი მკვლელის ქმედებებს და ჯიუტად დუმს მისამართზე, სანამ თავმობეზრებული მანიაკი დანით ტელეფონის კაბელს არ გადაუსერავს.

12. “აქ დამელოდე. გპირდები, მალე დავბრუნდები” – პარადოქსული შემთხვევა, როდესაც მამაკაცი ფეხებზე იკიდებს საკუთარ შეყვარებულს, ათასი სისხლმოწყურებული არსებით სავსე სახლში, ან, ეზოში ტოვებს და თვითონ გაურკვეველი მიზნით, ღმერთმა უწყის, საით მიემართება. ისე კი, საქმე საქმეზე რომ მიდგება, ამ ათას მონსტრთან გამკლავება ისევ საწყალ გოგოს უწევს და როგორც წესი, თავის მიჯნურს, ცოტა ხანში, სადმე აცმულს, ან, ჩამოკონწიალებულს აღმოაჩენს ხოლმე. 

13. “ჯეკ/დედა შენ ხარ?…. ჯეკ/დედა?” – ძირითადად, საშინელებათა ჟანრის წილხვედრი ფრაზაა, როდესაც შეშინებული გოგონა სახლში რაღაც ჩქამს გაიგებს და თავის დამშვიდებას ამ ხმაურის გამომწვევი მიზეზის დედასთან, სატრფოსთან, ან, კატასთან იდენტიფიცირებით ცდილობს.

"ყველაფერი დამთავრდა" – ცინიკოსი

14. “ყველაფერი დამთავრდა” – აღნიშნულმა ფრაზამ, ფილმის ჟანრიდან გამომდინარე, სხვადასხვა დატვირთვა შეიძლება შეიძინოს:

ა) მძაფრსიუჟეტიანი, საშინელება – წარმოითქმის მაშინ, როდესაც თავგაჩეხილი და სარგაყრილი ურჩხული მესამე სართულის ფანჯრიდან შუშების ლაწალუწით გადაიჩეხება და მთავარი გმირი ათრთოლებულ გოგონას დამშვიდების მიზნით მკერდზე მიიკრავს.

ბ) რომანტიკული, მელოდრამა, სერიალი – წინა პლანზე აქაც აქვითინებული ქალი გამოდის, მხოლოდ იმ განსხვავებით, რომ ტირილს ამჯერად გულის რეცეპტორები იწვევს და არა თვალისა (რომელიც ურჩხულს სარის გაყრამდე ხედავდა). ფრაზის ადრესატი, რა თქმა უნდა, მამაკაცია, რომელიც გამოტანილ განაჩენს მორჩილად იტანს და ხშირ შემთხვევაში, თქეშსა თუ თავსხმა წვიმაში სარგადაყლაპული (და არა გაყრილი) იდიოტივით ილუმპება.

15. “ჯეკ, ახლა რაღა ვქნათ?” – ფრაზა, რომელიც ფილმის გმირთა სასოწარკვეთის პირველი და პირდაპირი მანიშნებელია. ეს ის წამია, როდესაც გადარჩენის უკანასკნელი შანსიც გაშვებულია (ტყვიები აღარ არის, ვამპირები ახლოვდებიან, მეგობართა ჯგუფი ჩიხში ექცევა) და სასიცოცხლო მნიშვნელობას მათი ლიდერის (რომელმაც ყველაზე კარგად იცის ის, თუ “რაზეც ზიან”) სიტყვა იძენს.

"მაგალითისთვის"

16. “არაჩვეულებრივად გამოიყურები” – გაცვეთილი შეფასება ქალისა, რომელიც პაემანზე წასასვლელად მთელი საათის მანძილზე დიდი მონდომებით ემზადებოდა და ახლა ახალი კაბით მაყურებელსა თუ მთავარ გმირზე შთაბეჭდილების მოხდენას ერთნაირი მონდომებით ცდილობს. (შენიშვნა: ქალის ჩვენებისას, აუცილებელია, კადრი ფეხებიდან სხეულის ზედა კიდურებისაკენ ნელა და ყველა შესაძლო ნაკვთის მაქსიმალური გამოკვეთით დაიძრას)  

17. “იცოდე, ამას მწარედ ინანებ” – პარადოქსული მუქარა, რომლის პარადოქსულობაც იმ ლულის ადგილმდებარეობითაა გამოწვეული, რომლის ბოლოც აღნიშნული სიტყვების მთქმელს შუბლზე აქვს მიბჯენილი. რიგ შემთხვევებში მუქარა უფრო მძაფრ სახეს იძენს და გამოიხატება აღშფოთების მაჩვენებელ ისეთ ფრაზებში, როგორებიცაა:  ”მოგკლავ, შე ნაბიჭვარო” (ხელჩართული ბრძოლისას) და “ჩათვალე, რომ უკვე მკვდარი ხარ” (სატელეფონო საუბრისას, როდესაც მოწინააღმდეგე თვალსაწიერს მიღმა იმყოფება). 

18. “იცოდეთ, თუ პოლიციას შეატყობინებთ…” – ტრადიციული სიტყვები, რომელიც საკუთარი შვილის სიძულვილისა, თუ, კაცმა არ იცის რა მიზეზის გამო, გატაცებული ბავშვის მშობლებს არასოდეს უშლით ხელს იმაში, რომ ტელეფონის გათიშვის შემდეგ მაშინვე სამართალდამცავთა ნომერი აკრიფონ…

პ.ს: ლეგენდარული “ამის დედაც, ჯეკ” პოსტში შეგნებულად არ არის ნახსენები. “ჰოლივუდელი” რეჟისორები ვალდებულები არ არიან გაითვალისწინონ ის, რომ საქართველოში ყველანაირი გინების სათარგმნად, ამ ორ ჯადოსნურ სიტყვას სრულიად საკმარისად მიიჩნევენ ხოლმე…